Directe vs. Indirecte belastingen

België is een land met een enorm hoge belasting op arbeid. Dit is helemaal niet verrassend want België is een land waar de globale belastingdruk relatief hoog is en de inkomens uit arbeid de belangrijkste belastbare basis is. Hierdoor is België een land met een goede sociale bescherming en een goed netwerk van overheidsdiensten. In de andere kant is het moeilijk voor bedrijven om in België te inversteren door de hoge loonkosten (directe belastingen). Een groot punt van discussie vandaag de dag is het verschuiven van directe belastingen naar indirecte balastingen of verbruiksbelastingen zoals BTW en accijnzen.

De hoge belasting op arbeid heeft gezorgd dat België een lage tewerkstellingsgraad heeft, een minder sterke concurrentiepositie en een groter verschil tussen de belasting op inkomen uit arbeid en de belasting op inkomen uit kapitaal. Bovendien zorgt deze belasting dat Belgische economie voor een groot deel bestaat uit zwartwerk. Over de laatste veertien jaren is de gemiddelde belasting op consumptie in België lager dan in de buurlanden. De belasting op consumptie is een minder complex gegeven, het betreft hoofdzakelijk de Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW) en de accijnzen. De accijnzen zijn extra heffingen op consumptiegoederen om de burger attent te maken op consumptie ervan, ze worden onder andere geheven op brandstof, alcohol en tabak.

Het verschuiven van de belasting op arbeid naar een uitgebreide BTW-heffing heeft zowel voordelen als nadelen. Wat zeker is dat een vermindering van de loonlasten een positief effect zou hebben op de arbeidsvraag en het -aanbod. Op die manier wordt België aantrekkelijker voor ondernemers, producten kunnen immers tegen een lagere prijs vervaardigd worden. Door de hogere tewerkstelling zal de overheid ook minder kosten hebben aan de werkloosheidsuitkeringen. Bovendien zullen de administratieve kosten voor de overheid dalen bij de afschaffing van de complexe loonbelastingen.

Een bijkomend positief effect op onze economie resulteert uit het feit dat door afschaffing van belastingen op arbeid zwartwerk niet meer mogelijk is. Diensten die verbonden zijn aan BTW kunnen echter nog steeds in het zwart geleverd worden, maar deze vorm van sluikwerk is in het huidige systeem ook reeds aanwezig. Daarbij moet wel vermeld worden dat de hoogste lonen vandaag de dag vaak via vennootschappen worden uitgekeerd waar een maximumtarief van 33,99% geldt en dat men verschillende BTW-tarieven kan hanteren naargelang de aard van het product.

Wat het uiteindelijke effect zou zijn op de prijzen hangt af of de producent de loonsdaling al dan niet doorrekent aan de consument. Indien hij dit niet doet, stijgen de prijzen door de toegenomen BTW en verminderd de koopkracht van de consumenten. In het andere geval compenseert de BTW-stijging de daling door de verminderde loonkost en blijven de prijzen en dus de kooppracht van de consument dezelfde.

We kunnen concluderen dat het doorschuiven van de hoge loonkost naar de BTW alleen maar een deel van de oplossing kan vormen. Het beter de verminderde loonkost te gaan spreiden over meerdere heffingen zoals milieubelastingen, vettaks invoeren of de verhoging van accijnzen. Hoewel is het altijd moeilijk om nieuwe taksen te heffen is het dringend om de laasten te verspreiden. De druk op de bedrijven is al te zwaar.